Birçok ebeveyn , çocuklarının kekemeliğinin geçmesini istedikleri için konuşma terapistine başvurur. Bu durum oldukça anlaşılırdır ve bu arzularından dolayı ebeveynleri yargılamak doğru değildir.
Ne yazık ki, bu genellikle mümkün değildir, çünkü okul çağındaki çocuklarda, ergenlerde ve yetişkinlerde kekemeliğin herhangi bir tedavisi olmadığını biliyoruz. Ki zaten, kekemeliğin bir sözel çeşitlilik(konuşma çeşitliliği) olduğunu da bu sebeple hep vurguluyoruz. Yani, kekemeliği düzeltilmesi veya iyileştirilmesi gereken bir şey olarak değil, farklı ve kabul edilebilir bir konuşma ve iletişim biçimi olarak görüyoruz.
Yine de, ebeveynlerin terapistlerden çocuklarının akıcılığını artırmasını istediklerine sık sık şahit oluyoruz.
Kekemelik Terapisi Yalnızca Kekemelik Davranışından Daha Fazlasını Ele Alır
Konuşmayı kolaylaştırmak için bazı teknikler ve beceriler üzerinde çalışabileceğimizi biliyoruz, ancak bunu, daha kapsamlı bir terapi yaklaşımı bağlamında, çocukların kekemeliği daha başarılı bir şekilde yönetmelerine yardımcı olmayı da içerecek şekilde yapıyoruz.
Bu kapsamlı yaklaşım, kekemeliğin anlaşılmasını ve kabulünü artırmak için tasarlanmış terapi etkinliklerini içeriyor. Bunun yanı sıra korkuyu azaltmak, kekemelik hakkında açıkça konuşabilmeyi sağlamak ve öğrencilerin takılsa da takılmasa da özgürce konuşmalarına yardımcı olmak için yapılan etkinlikleri de kapsıyor.
Terapinin bu daha geniş yönleri, ebeveynler için bazen anlaşılması zor olabilir. Ebeveynler genelde, konuşmada değişiklik sağlayabilmek için konuşma becerilerine çalışılmasını daha anlamlı bulurlar. Çocuklarının bu becerileri pratik etmesini görmekten hoşlanırlar, çünkü bu teknikleri öğrenmenin çocuklarının kekemeliklerini azaltacağına inanırlar.
Ancak buna karşılık, ebeveynler, kekemelikle ilgili kabullenme ve açıkça konuşabilmeye yönelik faaliyetlere neden bu kadar çok zaman ayırdığımızı anlamayabilirler.
Bunun sonucu olarak, çocukları daha akıcı konuşma konusunda teşvik ederken, çocuğun hayatında çok değerli bir fark yaratabilecek daha geniş hedefleri ıskalamalarına sebep olabilirler.
Ebeveynlerin Terapinin Gerçek Hedeflerini Anlamalarına Yardımcı Olmak
Genelde terapistler, ebeveynlere neden sadece “konuşma tekniklerini ezberletmek” ve çocuğun daha akıcı konuşmasını sağlamak yerine kapsamlı bir terapi yaklaşımı benimsediklerini açıklamak zorunda kalır. İşte bu durumda genellikle verdiğimiz cevaplardan bazıları şu şekildedir:
İlk olarak, ebeveynlere “kekemeliğin kekemelikten daha fazlası olduğunu” hatırlatır ve kekemeliğin çok faktörlü doğasını açıklarız. Sık sık Dünya Sağlık Örgütü'nün ICF sınıflandırmasını kullanarak (Uluslararası İşlevsellik, Engellilik ve Sağlık Sınıflandırması) kekemelikle yaşamanın sadece konuşma akıcılığının bozulması değil, aynı zamanda bireyin ve çevresindekilerin kekemeliğe karşı olumsuz tepkilerini ve kekemeliğin yaşam kalitesi üzerindeki olumsuz etkilerini de içerdiğini gösteririz.
İkinci olarak, ebeveynlerin anlayışlı ve cesaretlendirici bir şekilde kekemeliğin tedavisi olmadığını ve çocuklarının hayatları boyunca kekemeliği farklı şekillerde yaşayacağını anlamalarını sağlarız. Ancak bunu nasıl yaptığımız önemlidir. Ebeveynlere direkt “kekemeliğin tedavisi yoktur” demek istemeyiz, çünkü bu durum ebeveynler tarafından genellikle yolun sonu veya iyileşme şansı olmayan umutsuz bir durum olarak algılanır.
Bunun yerine, insanların büyüdükçe kekemelikleriyle daha başarılı bir şekilde başa çıkmayı öğrendiklerini açıklarız. Ayrıca, küçük çocukların kekemelikle başa çıkma konusunda henüz yeterli bilgi ve becerilerinin olmadığını, bu sebeple yetişkinlere göre iletişim kurmakta daha fazla güçlük yaşayabildiklerinden bahsederiz. Hem büyümenin hem de konuşma terapisinin etkisiyle ilerleme kaydedip, kekemelikle başa çıkma konusunda giderek daha iyi hale geleceklerini hatırlatırız. Tüm bunların sonucu olarak, kekemeliğin hayatlarında giderek daha az rol oynayacağını anlatabilmiş oluruz.
Tabi ki, terapi sonrasında da bazen konuşurken hala takılabilirler, ancak bu artık onlar için önceden olduğu gibi bir sorun oluşturmayacaktır. Sonuçta, terapinin asıl amacı da budur.
Üçüncü olarak, ebeveynlere çocukları için hedeflerinin ne olduğunu sorarız. Bunu şu şekilde sormak etkili olacaktır: "Diyelim ki çocuğunuzun kekemeliği her şekilde devam edecek. Bunun yanında beş yıl sonra çocuğunuzun hayatının nasıl olmasını istersiniz?" Bu soruyla karşılaştıklarında çoğu ebeveyn, çocuklarının mutlu olmasını, sağlıklı olmasını, kekemeliklerine rağmen rahat iletişim kurmasını, söylemek istediklerini söyleyebilmesini ve yapmak istediklerini yapabilmesini, arkadaşları olmasını ve okulda, işte veya hayatında genel olarak başarılı olmasını istediklerini söyler. Diğer bir deyişle, kekemeliklerinin olup olmadığına veya ne kadar kekelediğine bakılmaksızın çocuklarının iyi olmasını isterler.
Ardından, ebeveynlere terapide tam da bu hedefler için çalıştığımızı söyleriz. Sadece tek fark şu ki, bu hedeflere onların düşündüğü şekilde ulaşmayız.
Çocuk İyi Olabilir!
Unutmayın, ebeveynler genellikle çocuklarının iyi olabilmesinin tek yolunun kekemeliğinin geçmesi olduğunu düşünürler. Biz terapistler olarak onlara bu düşünceleri yeniden şekillendirmelerinde yardımcı olabiliriz. Çocukların daha kolay konuşabilmeleri için çalışıyor olsak da, sadece çocuğun konuşma becerilerine odaklanıp “en iyisini ummak”la yetinmiyoruz. Bunun yerine, konuşmayı ve aynı zamanda diğer her şeyi ele alıyoruz! Örneğin bunun için çocuğun kendisini iyi hissetmesi ve kekemeliği kabullenmesini sağlamaya çalışıyoruz ki kekemelik çocuğun benlik algısını veya iletişim kurma isteğini olumsuz olarak etkilemesin. Çocuğun arkadaşları olmasını ve onlarla sağlıklı ilişkiler kurmasını istiyoruz, bu nedenle de çocuğun akranları ve diğerleriyle kekemeliği konusunda açıkça konuşabilmeyi öğrenmesi için özel olarak çalışıyoruz. Çocuğun okulda başarılı olmasını istiyoruz, bu nedenle okulda (veya başka bir ortamda) kekemeliği olup olmadığına veya ne kadar kekelediğine bakılmaksızın etkili iletişim kurmayı öğrenmesi için özel olarak çalışıyoruz.
Diğer bir deyişle, ebeveynlerin çocuklarının geleceği hakkında ifade ettikleri tüm hedefleri alıyoruz ve her bir hedefin bizim kapsamlı yaklaşımımıza nasıl uyduğunu onlara gösteriyoruz.
Bu sadece bir başlangıç...
Elbette bu konu hakkında söylenecek çok şey var, ancak bu fikirlerin, ebeveynlerin akıcılığa aşırı odaklanmak yerine, terapinin gerçek hedeflerine geri dönmelerine, yani çocuklarının özgürce, etkili ve özgüvenli bir şekilde iletişim kurmalarını sağlamalarına yardımcı olacağına inanıyoruz.
