سوال: از من خواسته شده است که یک کودک پیش دبستانی/ خردسال در سن مدرسه را که لکنت دارد غربال کنم. از چه تستی باید استفاده کنم؟!؟
پاسخ: اغلب از درمانگران خواسته می شود تا کودک خردسالی که لکنت دارد را ارزیابی کند تا ببینند آیا او لکنت دارد یا خیر. والدین، معلمان و دیگران ممکن است اختلالاتی را در گفتار کودک مشاهده کنند و دراینکه که چه باید کنند سردرگم باشند.
برای کودکان پیش دبستانی و سنین مدرسه (بین 2 تا 6 سالگی)، پاسخ به این سوال که آیا آنها لکنت دارند یا نه واقعاً ساده است. ما به سادگی رفتار گفتاری آنها را مشاهده می‌کنیم و می‌بینیم که آیا آنها چیزی را که ما تمایل داریم به آن ناروانی «لکنت» (یا «لکنت‌مانند») بگوییم نشان می‌دهند یاخیر. لکنت شامل تکرار قسمتی از کلمه، کشیده گویی، گیرکردن در کلمه(بلاک) و هر نشانه دیگری است که نشان می دهد کودک در گفتار گیر کرده یا درگیر است (تنش فیزیکی نشانگر خوبی برای این امر است).
تقریباً هر معیاری از رفتارهای گفتاری سطحی می تواند این کار را انجام دهد، اگرچه مشاهده نیز خوب است. تست هایی مانند ابزار شدت لکنت(SSI) یا شمارش فراوانی ناروانی می تواند اطلاعاتی در مورد اینکه آیا کودک لکنت دارد یا خیر و چقدر لکنت دارد به شما بدهد.(ترجیح شخصی من یک آزمون برای کودکان 4 تا 12 ساله، آزمون:TOCS تست لکنت در دوران کودکی است که توسط گیلام ، لوگان ، و پیرسون از پرو-اد در دسترس است).
توجه داشته باشید که ممکن است بچه ها در طول ارزیابی شما در اتاق درمان/ارزیابی ، زیاد لکنت نکنند، بنابراین گزارش والدین در اینجا ضروری است. و اگر والدین بگویند که کودک این رفتارها را نشان می دهد حتی اگر من آنها را نبینم کاملاً گزارش والدین را می پذیرم.
به طور کلی، با این حال، من زیاد نگران تعداد و بسامد لکنتی که دریافت می‌کنم نیستم. دلیل این امر این است که ارزیابی رفتارهای قابل مشاهده گفتار واقعاً چیز معناداری در مورد لکنت در اوایل دوران کودکی به من نمی گوید، زیرا اکثر کودکان پیش دبستانی که لکنت دارند در واقع خود به خود از لکنت بهبود می یابند! این درست است حتی اگر کودک به شدت لکنت داشته باشد!
قبلا، رشته‌ی ما معتقد بود که اگر کودکی شدیدتر لکنت داشته باشد، در خطر لکنت ادامه دار است. امروزه می دانیم که برای کودکان کوچکتر (به ویژه در سنین 3 و 4 سال)، شدت لکنت به شما کمک نمی کند که مزمن بودن لکنت (یعنی احتمال بهبودی کودک) را پیش بینی کنید. بنابراین، صرفاً پرسیدن اینکه آیا کودک لکنت دارد یا حتی پرسیدن اینکه چقدر لکنت دارد، ارزش خاصی ندارد. آنچه مهمتر است، ارزیابی این است که آیا کودک احتمالاً به لکنت ادامه می دهد یا خیر، و پاسخ به این سوال ارتباط بسیار کمی با فراوانی ناهماهنگی های قابل مشاهده دارد. بنابراین، تست هایی مانند
- SSI
- SPI
- شمارش بسامد
- و حتی TOCS
به ویژه در تعیین این مساله مفید نیستند.
درعوض، باید به عواملی که به احتمال ادامه لکنت کودک اضافه میکنند، توجه کنیم. این عوامل به اصطلاح خطر شامل وجود سابقه خانوادگی لکنت (با توجه به جنبه های ژنتیکی لکنت، سابقه خانوادگی نشان دهنده خطر تداوم لکنت است)، مدت زمانی که کودک لکنت داشته است (هر چه کودک طولانی تر لکنت داشته باشد، خطر تداوم آن بیشتر است)، ماهیت رشد گفتار و زبان کودک، واکنش کودک و خانواده به لکنت و ... پاسخ به همه این سوالات در یک غربالگری ساده، دشوار است. برای به دست آوردن یک ارزیابی خوب از ریسک وجود لکنت ادامه دار، احتمالاً یک ارزیابی کامل لازم است. و، البته، حتی در آن زمان، این تنها و بهترین پیشبینی ماست. نتیجه نهایی چیست؟ هر چه کودک در معرض خطر بیشتری باشد، ما می توانیم به توصیه خود در مورد درمان اطمینان بیشتری داشته باشیم.
با این حال، در سطح غربالگری، ابتدا تأیید می‌کنم که رفتارها واقعاً لکنت هستند (و نه ناهماهنگی‌هایی که به اصطلاح «غیر لکنتی» گفته می‌شوند،مانند میان اندازی‌ها یا تکرار عبارت‌ها) و در مورد عوامل خطری که می‌توانیم از طریق مشاهده به آنها دست پیدا کنیم، می‌پرسم و نیز از طریق گفتگو با خانواده: سابقه خانوادگی، زمان شروع لکنت، ماهیت رشد کلی کودک (و به ویژه، رشد مهارت های گفتاری، مهارت های زبانی و خلق و خو).با ترکیب این اطلاعات، می توانم تصمیم معقولی در مورد مداخله بر اساس اینکه احتمال دارد لکنت کودک بدون مداخله ادامه پیدا کند، بگیرم.
برای جزئیات بیشتر در مورد چگونگی انجام یک ارزیابی جامع از روانی گفتار در کودکان خردسال، به فصل 3 درمان لکنت در اوایل دوران کودکی: راهنمای بالینی مراجعه کنید.
ترجمه : فائزه صدقی , آسیب شناس گفتار و زبان - مرتضی سلیمان دهکردی، آسیب شناس گفتار و زبان
